Προσοχή! Ο Σκύλος σας Μάλλον σας Εκπαιδεύει
Οι σκύλοι είναι κοινωνικά όντα. Για να καταλάβετε πόσο κοινωνικά, πρώτα εξημερώθηκε ο σκύλος και μετά από 10.000 χρόνια περίπου η… αγελάδα!
Στην πορεία αυτής της σχέσης με τον άνθρωπο, έμαθαν να αποζητούν την προσοχή μας, συχνά με τρόπους χαριτωμένους, όπως το να μας σκουντήξουν με τη μουσούδα τους ή να μας κοιτάξουν στα μάτια λες και κοιτάνε μέσα στη ψυχή μας. Άλλες φορές όμως, αυτές οι συμπεριφορές γίνονται πραγματικά ενοχλητικές.
Η πιο κοινή συμπεριφορά αναζήτησης προσοχής; Το γάβγισμα. Επίμονο, ασταμάτητο, που τελικά μετατρέπεται σε ένα ψυχολογικό μπρα-ντε-φερ μεταξύ σκύλου και κηδεμόνα—το οποίο σχεδόν πάντα κερδίζει ο σκύλος. Και δεν σταματάει εκεί. Έχετε δει σκύλους να πηδάνε πάνω σε τραπέζια, να πίνουν μέσα από την πορτοκαλάδα που σε κέρασαν (true story), να τραβάνε ρούχα και να τρέχουν σαν δαιμονισμένοι μέσα στο σπίτι;
Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς φτάνουμε ως εκεί;
Μαθαίνουμε στον Σκύλο μας να Μας Εκπαιδεύει
Όταν ένας σκύλος κάνει κάτι και του δίνουμε προσοχή, ακόμα και αν αυτή είναι αρνητική (π.χ., τον μαλώνουμε), τότε αυτή η συμπεριφορά ενισχύεται. Με απλά λόγια, μαθαίνει ότι με αυτόν τον τρόπο κερδίζει την προσοχή μας, άρα θα το ξανακάνει.
Κάποιοι κηδεμόνες, αναγνωρίζοντας το πρόβλημα, προσπαθούν να αγνοήσουν τον σκύλο. Ο σκύλος, όμως, δεν καταλαβαίνει γιατί κάτι που δούλευε πάντα, τώρα δεν λειτουργεί. Οπότε, τι κάνει; Δοκιμάζει ξανά και προσπαθεί περισσότερο! Αυτή η φάση λέγεται απόσβεση (extinction burst)—η συμπεριφορά γίνεται πιο έντονη πριν εξαφανιστεί. Και κάπου εκεί, πολλοί λυγίζουν και του δίνουν ξανά προσοχή. Το αποτέλεσμα; Ο σκύλος μαθαίνει ότι πρέπει απλώς να προσπαθήσει περισσότερο!
Πώς ο Συμπεριφορισμός μας Εξηγεί το Πρόβλημα
Οι σκύλοι, όπως και οι άνθρωποι, επηρεάζονται από προγράμματα ενίσχυσης.
Όταν μαθαίνουμε στον σκύλο μας να κάθεται, συνήθως του δίνουμε λιχουδιά κάθε φορά (σταθερή αναλογία 1:1). Όμως, αν ξαφνικά σταματήσουμε την επιβράβευση, χάνει το ενδιαφέρον του.
Για να κάνουμε μια συμπεριφορά μόνιμη, την ενισχύουμε με ένα πρόγραμμα μεταβλητής ενίσχυσης—ένα σύστημα στο οποίο η ανταμοιβή έρχεται τυχαία, χωρίς να είναι προβλέψιμη.
Είναι το ίδιο σύστημα που εθίζει κόσμο στο τζόγο και που μας κάνει να σκρολάρουμε ατελείωτα στα social media ψάχνοντας το επόμενο ενδιαφέρον βιντεάκι στις 2 τα ξημερώματα!
Τι να Κάνετε
- Πρόληψη: Αν δεν θέλετε να ενισχύσετε μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά, μην την επιβραβεύετε άθελά σας. Δώστε προσοχή στον σκύλο σας όταν είναι ήρεμος και όχι όταν απαιτεί την προσοχή σας έντονα.
- Μην αγνοείτε το πρόβλημα αν έχει ήδη εδραιωθεί: Αν η συμπεριφορά είναι ήδη έντονη, η στρατηγική της απόλυτης αδιαφορίας πιθανότατα δεν θα λειτουργήσει. Σε αυτή την περίπτωση, είναι καλή ιδέα να συμβουλευτείτε έναν εκπαιδευτή για να σας καθοδηγήσει.
Ουσιαστικά, ο σκύλος σας έχει μάθει να σας εκπαιδεύει. Ίσως είναι ώρα να ανακτήσετε τον έλεγχο!
